Volgend schooljaar is er voor liefst 1450 Antwerpse kleuters geen plaats meer in een inloopklasje. Het kleuteronderwijs barst uit zijn voegen.

Niet vergrijzing, maar vergroening van de Antwerpse bevolking blijkt in 2010 een prangend probleem te zijn. Dat hebben onze wetenschappers weer goed voorspeld.

Het stedelijk onderwijsnet is in Antwerpen veruit het grootste onderwijsnet, maar pas recent heeft het stadsbestuur aan de Vlaamse overheid geld gevraagd om nieuwe scholen te bouwen.

Waarom zag men het capaciteitsprobleem niet vroeger? Dit was toch makkelijk te voorzien? Het bevolkingsregister kan haast tot op de kleuter nauwkeurig zeggen hoeveel plaatsen binnen drie jaar nodig zullen zijn in het onderwijs? De trend naar vergroening is bovendien niet nieuw. Migrantengezinnen zijn en blijven kroostrijk. Het Vlaams geboortecijfer lag de voorbije jaren hoog en Antwerpen trekt al tien jaar jonge gezinnen aan.

De bevoegdheid onderwijs zit in Antwerpen, net als in Vlaanderen, stevig in handen van de sp.a. Robert Voorhamme is schepen van onderwijs. Voorhamme en zijn kabinet waren blind voor de babyboom. Ze houden zich liefst bezig met zaken die ze zelf belangrijk vinden, zoals diversiteit.

Er is in Antwerpen heel wat te doen om een nieuwe maatregel van schepen Voorhamme. Ouders die hun kind in een stedelijke kleuter- of basisschool willen inschrijven moeten dat voortaan doen via een website. De computer duidt dan een school aan waar jouw kind naartoe mag, dat zal meestal de school zijn die het dichtst bij de woonplaats ligt.

Waarom mogen ouders zelf niet meer bepalen naar welke school hun kind gaat ? Omdat Voorhamme een eind wil maken aan concentratiescholen. Deze maatregel kan natuurlijk enkel werken omdat de laatste jaren heel wat autochtone gezinnen, op zoek naar betaalbare woningen, in ‘zwarte’ wijken zijn komen wonen.

In Oud-Borgerhout, een wijk met 28.000 inwoners, brengen bijna alle blanke ouders hun kleine kinderen naar verder gelegen kleuter- en basisscholen. Alle scholen in hun wijk bestaan immers voor 90 of meer procent uit allochtonen. Het is hier ’s morgens een uittocht richting ‘witte’ Zurenborgwijk. Hoewel de meeste van deze mensen sterk in het multicultureel samenleven geloven, zien ze het blijkbaar niet zitten om hun kinderen multicultureel school te laten lopen.

Het LOP (Lokaal Overleg Platform) wil meer buurtscholen in Antwerpen en voerde het concept buurtvoorrang in. Elk onderwijsnet mag zelf bepalen hoe groot die voorrang voor buurtkinderen is bij het inschrijven van nieuwe leerlingen. Het katholieke net koos voor 30%, op bevel van Voorhamme koos het stedelijk net voor 70%. Nieuwe kinderen gaan in het stedelijk onderwijs voortaan op de eerste plaats naar de dichtst bijzijnde school, ook al is die school een concentratieschool met een bedroevend laag onderwijsniveau.

Zeer ingrijpende maatregelen die van bovenaf worden opgelegd en los van lokale omstandigheden voor iedereen op dezelfde manier gelden zijn typisch socialistisch. Frank Vandenbroucke legde als minister van onderwijs een maximumfactuur voor schooluitstappen op met het zelfde plafond voor alle leerlingen in alle scholen van alle netten. Om arme leerlingen aan boord te houden werd de lat bewust laag gelegd. Iedereen gelijk, iedereen op het niveau van de armen ! Bijna alle Vlaamse scholen hebben nu hun schooluitstappen, bos- en zeeklassen flink teruggeschroefd.

Net als de maatregel van Vandenbroucke zal de maatregel van Voorhamme contraproductief werken en zal het goede, spontaan gegroeide initiatieven kapot maken.

Allereerst is het probleem niet zo eenvoudig. De ene concentratieschool is de andere niet. Zo is het niveau in concentratiescholen met flink wat Aziatische en Oost-Europese leerlingen vaak verrassend hoog. Scholen die bijna volledig uit kinderen van Marokkaanse origine bestaan, halen daarentegen meestal een belabberd niveau.

Dan zijn er ook praktische overwegingen. Ouders willen soms een school dicht bij hun werk of dicht bij de grootouders, niet dicht bij hun woonplaats.

Bovendien ontwikkelden enkele stedelijke basisscholen een origineel pedagogisch concept  om leerlingen uit de hele stad aan te trekken. Zo konden ze in het verleden voorkomen dat ze een concentratieschool werden toen de buurt rond hen almaar ‘zwarter’ werd. Het motiveerde tegelijkertijd leerkrachten en ouders. Een voorbeeld is de basisschool Musica. De leerlingen gaan er elke dag minstens een halfuur met muziek aan de slag. Jarenlange inspanningen om aantrekkelijke scholen uit te bouwen, worden met de nieuwe maatregel nutteloos. Zeven leerlingen op tien moeten voortaan toch verplicht uit de buurt komen.

Ouders mochten op de website de scholen aanduiden die hun voorkeur genieten. De poppen zullen aan het dansen gaan in maart wanneer de meeste ouders het bericht krijgen dat hun kind ingeschreven is in de concentratieschool om de hoek.

Het katholiek onderwijs in Antwerpen mag zich verwachten aan een toeloop van nieuwe leerlingen. Het reeds bestaande cliché dat kinderen uit de middenklasse naar katholieke scholen gaan en arme/allochtone kinderen naar het stedelijk onderwijs, zal volgens mij enkel versterkt worden. Net het omgekeerde van wat Voorhamme hoopt te bereiken. Veel boosheid en chaos krijgt hij er waarschijnlijk bovenop.

Het is beter om het initiatief aan de basis te laten en zich als overheid te concentreren op een kerntaak van elke overheid: infrastructuur voorzien. Socialistische bestuurders kunnen het echter niet laten om het eerste toch te doen en het tweede te verwaarlozen.