De kranten melden schamper dat VB-politici Freddy Van Gaever en Bruno Valkeniers een nieuw dagblad willen uitgeven dat “objectief” moet zijn. Na de mislukking van de iet of wat rechtse weekbladen Topics, Punt en Paf (en ongeacht de 61 jaar van een ander weekblaadje) zijn de linkse mediahegemonen er gerust in dat dit rechtse initiatief ook wel niks zal worden. En Jürgen Verstrepen, ook VB, vindt dit in het internettijdperk een stap naar het verleden, een geriskeerde mega-investering in een wegdeemsterend medium.

Een krant, veel meer nog dan een opinieweekblad, vergt inderdaad enorme investeringen. Je moet dan ook sportnieuws brengen en faits divers en honderd andere geldverslindende besognes die niets bijdragen tot het oorspronkelijke project, namelijk een verschil te maken in de ideologische machtsverhouding binnen het medialandschap. Dit op een ogenblik waarop de gevestigde kranten die hun plaats op al die terreinen al lang veroverd hebben, achteruit boeren. Het project heeft inderdaad weinig kans op slagen.

De eerste reden is echter niét dat een nieuwe krant bij voorbaat onleefbaar is in een medialandschap vol dalende oplagecijfers. Het is gewoon niet juist dat je de kansen van een nieuw product kan voorspellen op basis van de kennelijke vraag op de markt. Mensen die nooit de behoefte aan pakweg een Personal Computer gevoeld hadden, lieten zich verleiden eens het ding op de markt kwam. Met een goed aanbod creëer je de vraag. Met name een echte kwaliteitskrant, dus per definitie één die in haar berichtgeving objectief is, zou massa’s lezers en ex-lezers van de nu dominante dagbladen kunnen aantrekken.

Maar juist op dat punt heeft dit initiatief vanaf het begin de schijn tegen. De genoemde geldschieters waren enkele jaren geleden ook al behoorlijk geslaagd in het leven, en toen hebben we niets van hen gehoord, ook niet bv. toen het prille weekblad Punt financieel gered moest worden. De enige kans die een blad met een minimaal budget als Punt had, was van onmiddellijk met enkele primeurs de aandacht te trekken, van zulk kaliber dat het VRT-nieuws niet anders had gekund dan het blad citeren. Toen dat niet meteen lukte, wou niemand er nog geld achteraan gooien, want ideologisch bevlogen rijkaards die echt hun schouders onder zo’n blad zetten om het leefbaar te maken (zoals Taki Theodoracopulos, de financier van The American Conservative), die bestaan in de Vlaamse rechterzijde niet. Pas nu ze in de partijpolitiek gestapt zijn, zien de heren het licht.

Maar wat is de geloofwaardigheid van een krant met een zo duidelijk partijpolitieke inspiratie? Er is natuurlijk alle ruimte voor een rechtse krant, één die zaken belicht die in de huidige media niet of slechts ernstig verdraaid aan bod komen, en dit in opiniestukken zowel als in de selectie van nieuwsitems. De echte test is echter of zij kan fungeren als forum voor debat tussen diverse zogenaamd rechtse standpunten, zoals De Morgen of The Guardian ruimte bieden aan meningsverschillen tussen linkse stromingen. Een letterlijk partijdige hoofdredactie zal daarvan niet veel terecht brengen, zeker gezien het palmares van het VB inzake krampachtige omgang met meningsverschillen.

Maar een partijkrant zou misschien wel leefbaarder zijn dan een onafhankelijk blad? Na het opdoeken van Punt hebben VB-gezinde lezers ons op het hart gedrukt dat een minder nadrukkelijke distantiëring jegens het VB (“te N-VA”, wat gezien de verdere loopbaan van enkele redacteuren een kern van waarheid bevatte) heel wat abonnees had kunnen opleveren, namelijk de VB-militanten die het blad nu niet lustten. Maar hoeveel zouden dat er geweest zijn? Meer dan degenen die aan de andere kant zouden afhaken? Wie van dat miljoen kiezers leest überhaupt?

Maar nogmaals, extrapolaties van de conventionele wijsheid over recente ervaringen naar de toekomst doen hier niet zoveel terzake, want een bekwame redactieploeg die met de voorziene gevaren rekening houdt, zou iedereen kunnen verrassen met een product dat het publiek wél overtuigt. Edoch, ook op dit punt zijn er verontrustende geruchten. Naar ik uit goede bron opgevangen heb, zou er voor het probleem van het grote financiële risico een oplossing bedacht zijn: besparen op de redactie! Nu je het nieuws zomaar van het internet kan plukken, heb je genoeg aan een handvol jongelui die dat vlug-vlug in hapklare brokken kunnen omzetten, niet?

Ja, dat zal wel. Het is precies door dát beleid dat de bestaande zogeheten kwaliteitskranten hun prijs niet meer waard zijn. Om maar een recent voorbeeldje te noemen: een lang artikel in Knack (26 juli) over de strijd in Libanon heeft het voortdurend over de stad “Tyre”, omdat het weekblad voor mensen die denken blijkbaar wel personeel in dienst heeft dat uit een Angelsaksische nieuwsbron kan afschrijven maar niemand die nog weet dat “Tyre” de Engelse naam is voor Tyrus. Niemand, althans in Vlaanderen, wil nog investeren in mensen met intellectuele cultuur die de naakte nieuwsfeiten kunnen kaderen en duiden. Een nieuw blad zou juist op dat punt tegen de stroom moeten ingaan.

Anderzijds, na al die kritiek moet het gezegd dat een initiatief van enkele industriëlen om het gat in de mediamarkt te vullen, op zich een blijde verrassing is. De bezittende klasse staat namelijk diep in de schuld bij de Vlaamse samenleving, vooral bij hen die hongeren en dorsten naar een “objectieve” pers. Terwijl het ene medium na het andere gekaapt werd, terwijl bv. De Standaard van christendemocratisch en Vlaamsgezind omgeturnd werd tot linksliberaal en belgicistisch, staken zij die de middelen en connecties hadden om een tegengewicht te scheppen, geen vinger uit. Nu misschien wel.